Gần đây, thuật ngữ “CBDC” (Central Bank Digital Currency – Tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương) đang thu hút sự quan tâm trên toàn thế giới. Mặc dù CBDC cũng là một loại tiền kỹ thuật số, nhưng nó khác biệt hoàn toàn so với tiền mã hóa.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ CBDC là gì và những điểm khác biệt quan trọng so với tiền mã hóa.
1. CBDC là gì?
CBDC là tiền kỹ thuật số được phát hành bởi ngân hàng trung ương, có giá trị tương đương với tiền mặt truyền thống và được chính phủ bảo chứng.
Tuy nhiên, khác với tiền mặt vật lý, CBDC chỉ tồn tại dưới dạng kỹ thuật số và được quản lý hoàn toàn bởi ngân hàng trung ương.
Hiện nay, nhiều quốc gia đang nghiên cứu và thử nghiệm CBDC, tiêu biểu là:
Nhân dân tệ kỹ thuật số (e-CNY) của Trung Quốc
Dự án đồng euro kỹ thuật số của Ngân hàng Trung ương Châu Âu
2. Sự khác biệt giữa CBDC và tiền mã hóa
Mặc dù cả hai đều là tiền kỹ thuật số, nhưng CBDC và tiền mã hóa có những điểm khác biệt quan trọng:
2.1 Cơ quan phát hành
- CBDC → Được phát hành và quản lý bởi ngân hàng trung ương (thuộc chính phủ).
- Tiền mã hóa → Thường được phát hành bởi công ty tư nhân hoặc cộng đồng phi tập trung.
CBDC được chính phủ bảo chứng, nên có mức độ tin cậy cao hơn.
Tiền mã hóa hoạt động trên blockchain phi tập trung, không bị kiểm soát bởi chính phủ.
2.2 Ổn định giá trị
- CBDC → Giá trị ổn định, tương đương với tiền pháp định (ví dụ: 1 USD kỹ thuật số = 1 USD tiền mặt).
- Tiền mã hóa → Biến động mạnh, giá thay đổi theo cung cầu thị trường (ví dụ: giá Bitcoin có thể thay đổi hàng ngày).
CBDC thích hợp để sử dụng hàng ngày, trong khi tiền mã hóa chủ yếu được xem là tài sản đầu tư.
2.3 Mục đích sử dụng
- CBDC → Dùng để giao dịch hàng ngày, giúp thanh toán không dùng tiền mặt dễ dàng hơn.
- Tiền mã hóa → Chủ yếu để đầu tư, bảo vệ tài sản và chuyển tiền quốc tế.
CBDC giúp đơn giản hóa thanh toán và mở rộng tài chính số.
Tiền mã hóa có thể được sử dụng để chuyển tiền xuyên biên giới với phí thấp hơn so với ngân hàng.
2.4 Cơ chế giao dịch
- CBDC → Ngân hàng trung ương theo dõi và ghi nhận toàn bộ giao dịch.
- Tiền mã hóa → Giao dịch được ghi trên blockchain, công khai nhưng vẫn đảm bảo tính riêng tư.
CBDC giúp chính phủ kiểm soát tài chính chặt chẽ hơn, chống rửa tiền hiệu quả.
Tiền mã hóa cung cấp quyền riêng tư tốt hơn, nhưng cũng dễ bị sử dụng cho các giao dịch ẩn danh.
3. Ưu điểm và nhược điểm của CBDC
3.1 Ưu điểm
- Bảo mật cao → Được ngân hàng trung ương phát hành, đảm bảo sự ổn định.
- Giao dịch nhanh và phí thấp → Giúp thanh toán không qua trung gian.
- Mở rộng tài chính số → Hỗ trợ những người không có tài khoản ngân hàng.
- Chống rửa tiền và gian lận → Chính phủ có thể giám sát giao dịch hiệu quả hơn.
3.2 Nhược điểm
Kết luận
CBDC là tiền kỹ thuật số do ngân hàng trung ương phát hành, có giá trị ổn định và được chính phủ bảo chứng. Nó được thiết kế để thay thế tiền mặt và thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt.
Tiền mã hóa hoạt động trên hệ thống phi tập trung, có biến động giá lớn, chủ yếu được sử dụng để đầu tư và bảo vệ tài sản.
Tóm tắt sự khác biệt chính:
- CBDC được kiểm soát bởi chính phủ, còn tiền mã hóa không chịu sự kiểm soát của bất kỳ tổ chức nào.
- CBDC có giá trị ổn định, trong khi tiền mã hóa biến động mạnh.
- CBDC hướng đến thanh toán hàng ngày, còn tiền mã hóa chủ yếu dùng để đầu tư hoặc chuyển tiền quốc tế.
